Het buurtschap Witte Paarden (met onze Pondemaat) is genoemd naar een oude herberg met die naam. Dat was ooit een fameuze pleisterplaats aan een oude weg van Leeuwarden naar Zwolle en verder. Er was rust en vertier voor iedereen die van Friesland naar het Zuiden moest (of andersom). De naam zou te maken hebben met een ‘wit paard’, zoals je geluk kunt hebben dat je een ‘witte raaf’ of een ‘witte olifant’ tegenkomt. Of die verklaring klopt is onzeker maar we vertellen het graag door. De buurtschap ligt tussen Steenwijk en Wolvega, oftewel tussen Steenwijkerwold en Willemsoord. De naam ‘hoog(s)te punt van Willemsoord’ zou o.a. wegens de ligging eigenlijk best passend zijn.
Op de plek van onze inmiddels weer opgeknapte boerderij stond ooit een boerderijtje van de Maatschappij van Weldadigheid (https://www.welkomtoenwelkomnu.nl). Inmiddels is een deel van die kolonies werelderfgoed geworden (denk aan Frederiksoord en Veenhuizen). In de Pondemaat zelf en in Willemsoord is die geschiedenis echter ook nog duidelijk aanwezig.
Het drielandenpunt
Het ‘drielanden’punt (oftewel ‘drieprovinciepunt’) Friesland, Drenthe, Overijssel is de makkelijkste oriëntatie om ons te vinden op een wat grotere landkaart. Dat drielandenpunt zelf ligt ca. zes kilometer achter de Pondemaat, verscholen tussen de bossen en de landbouwgronden, op de rand van een landgoed dat daar staat sinds de middeleeuwen (https://www.deeese.nl/). Dit alles betekent dat we wonen op overgangen van diverse landschappen met dito histories. Ten noorden wonen vooral (ooit) vrije Friezen, met eerst een streek waar de ‘Stellingen’ woonden. Naar het oosten woonden vooral de ook wel vrije Saksen op dunner bevolkte Drentse ‘hooglanden’. Naar het zuiden waren er gebieden die ooit onder beheer waren van de bisschop van Utrecht. We praten en horen graag méér over het verleden, heden en de toekomst van dit landschap.
Het landschap
Het zeer gevarieerde landschap is verweven met de oude politieke constellatie (het één heeft ‘natuurlijk’ met het ander te maken). De Pondemaat staat op de rand van een stuwwal uit de voorlaatste ijstijd, met zijn vanouds onvruchtbare gronden (met heide en bos), ooit en nog steeds onder invloed van boerengemeenschappen rond
Steenwijkerwold (https://www.hetheideveld-steenwijkerwold.nl).
Zwerfkeien afkomstig uit Scandinavië liggen overal rond de Pondemaat en er zijn zelfs mammoetresten gevonden in de streek en Oostwaarts achter ‘de Pondemaat’ (http://www.theehuis-tuk.nl/). Zuidwaarts, vóór ‘de Pondemaat’ bevind zich de overgang van ‘hoog naar laag’ op de ‘helling’ van de stuwwal, nu een landbouwgebied met prachtige kronkelweggetjes. Vanaf die ‘helling’ kijkt men uit over de laagveen vlaktes van Giethoorn en ‘de Weerribben-Wieden’ (https://www.visitweerribbenwieden.com). Noordwaarts, richting Wolvega / Heerenveen, ligt een afwisseling van leemruggen en laagveen met landbouw en natuur (of andersom), doorsneden met riviertjes als de Linde en de Tjonger in oude gletsjerdalen die water afvoeren van het Drentse plateau naar het IJsselmeer, ooit de Zuiderzee en daarvoor bekend als het ‘Almere’ en andere namen. Al met al is het een fascinerend gebied om te fietsen en natuur mee te maken.
De directe omgeving van ons huis en tuin is bijzonder, in zomer en winter. De plek is goed bereikbaar via de provinciale weg en diverse fietspaden, met weilanden e/o akkerland voor en achter het huis. De tuin zelf is deel van al dat moois.
Steenwijk
Steenwijk zelf is een oude plaats, pak weg duizend jaar en langer geleden belangrijk op de handelsroute van Duitsland en Coevorden naar Stavoren aan wat later de Zuiderzee en nog later het IJsselmeer werd (toen het ‘Almere’). Steenwijk was was in de middeleeuwen en later (80-jarige oorlog) ook belangrijk omdat het de toegang tot het Noorden beheerste. Daarom was het de vierde vestingstad in het rijtje Leiden, Haarlem en Alkmaar, waar in de 80-jarige oorlog om werd gevochten. Contouren van de vesting zijn nog zeer duidelijk zichtbaar en het stadje is erg de moeite waard om door te wandelen. Ooit diende de toren van de grote Clemens kerk in Steenwijk zelfs ook nog als baken voor schepen op de Zuiderzee. Want pak weg hemelsbreed 10 km naar het westen ligt de voormalige Zuiderzeekust met daarin inmiddels de Flevopolders. Die oude kustvlakte draagt nog steeds sporen van overstromingen, piraterij, vissersdorpen en vestingstadjes (denk aan Blokzijl!). De moerassen van de Weerribben-Wieden zijn ook o.a. ontstaan door inslagen van de zee. Het is dus echt een pracht gebied om te fietsen en recreëren.
